‘Veiligheid’ is een ruim begrip, waarmee ook binnen de sport veel verschillende aspecten aan bod komen. Zo is niet alleen fysieke veiligheid van belang, maar ook sociale veiligheid.
Wat we bedoelen als we het over een veilig sportklimaat hebben, omvat een geheel van afspraken, richtlijnen en waarden die er samen voor zorgen dat leden van de sportclub zich binnen de club op hun gemak voelen en hun mentale en fysieke gezondheid niet in het gedrang komt.
Hieronder verwijzen we je door naar de 10 belangrijkste aspecten die bijdragen aan een veilig sportklimaat. Mocht een van de onderwerpen je in het bijzonder aanspreken, dan kan je je hier verder in verdiepen op de doorgelinkte webpagina’s.
ARBO-wet
Als sportclub zul je niet vaak te maken krijgen met de ARBO-wet, omdat deze alleen geldt voor vrijwilligers die meer dan € 150,- per maand vergoed krijgen of die voor meer dan 40 uur per week betaalde arbeid doen. Toch kan het geen kwaad je eens te verdiepen in de risico’s die je vrijwilligers lopen.
Lees hier meer over een sportspecifieke risico-inventarisatie en –evaluatie (RI&E). En lees in het bestand hieronder (van het NOC*NSF) meer over wat de Arbo-wet inhoudt voor sportclubs.
Calamiteitenplan
Je denkt er vaak liever niet over na, maar wat als het echt mis gaat? Door van tevoren een calamiteitenplan op te stellen wordt in het geval van nood alles zo vlot en goed mogelijk afgehandeld. Daarbij kan je bijvoorbeeld denken aan een systeem waarbij je, in geval van nood, van alle leden hun contactgegevens hebt. Een calamiteitenplan gericht op evenementen in de wielersport download je hieronder. De WOS heeft daarnaast een oplossingenboek ontwikkeld met het oog op sportspecifieke noodgevallen. Ook deze vind je hieronder.
Ontruimingsplan
Het hebben van een ontruimingsplan voor sportaccommodaties is vaak niet verplicht, maar nog steeds wel handig. Je leest meer over de regels en eisen van een dergelijk ontruimingsplan op de website van het Ministerie van Binnenlandse Zaken en Koninkrijksrelaties.
EHBO
In de sportwereld wordt er vaak niet over EHBO gesproken, maar over EHBSO. Het verschil tussen die twee zit vooral in de omstandigheden waaronder de verwondingen worden opgelopen. Hiervoor is ook een specifieke cursus te volgen; de cursus Sportblessures. Deze worden vaak georganiseerd door sportservicedesks. Het is echter niet verplicht om EHBO’ers binnen de club te hebben. Bij de organisatie van een evenement is dit wel het geval; hiervoor kun je ook een professionele partij inschakelen.
AED
Een automatische externe defibrilator (AED) herstelt een hartslag na een hartstilstand. Hiermee wordt de kans op overleving na een hartstilstand een stuk groter. Een AED is een kostbaar apparaat (ca. € 1.500,-) en daarom is het bezit ervan voor sportclubs niet verplicht; wel wordt het bezit ervan aangeraden. Landelijk zijn er geen subsidies voor de aanschaf van een AED; lokaal kunnen deze wel beschikbaar zijn gesteld door de gemeente.
Gebruik je kop, helm op!
Het dragen van een helm vermindert bij een val de kans op hersenletsel met maar liefst 35% en daarom is de helm gelukkig niet meer weg te denken uit de wielerwereld. Bij wedstrijden is een helm verplicht, maar ook daarnaast kun je als club het dragen van een helm promoten. Laat zien dat het dragen van een helm niet meer dan normaal is.
Gedragscode
In een gedragscode zet je samen op papier wat voor club je wilt zijn. Door de normen en waarden op papier te zetten geeft dit een beter houvast om op aan te sturen als club. Hieronder zie je een standaardformat voor een gedragscode voor de wielersport; daarnaast heeft NOC*NSF ook gedragscodes die toegespitst zijn op kaderleden, zoals trainers, juryleden en penningmeesters.
Bijscholingen 'Naar een Veiliger Sportklimaat'
Niet geheel toevallig is ‘Naar een Veiliger Sportklimaat’ ook de naam van een project vanuit NOC*NSF, het ministerie van VWS en veel sportbonden dat gericht is op een fijne sportomgeving voor iedereen. In het kader hiervan kun je ook als bestuur meedoen aan trajecten en bijscholingen. Kijk hiervoor op de website van Naar een Veiliger Sportklimaat.
VOG
Door het laten aanvragen van een Verklaring Omtrent Gedrag (VOG) door vrijwilligers neem je als club maatregelen om de kans op ongewenst gedrag binnen de club te verkleinen.
Hieronder vallen bijvoorbeeld vrijwilligers die werken met (top)sporters en met mensen met een visuele en/of lichamelijke beperking. Een overzicht van deze ‘mensen in een afhankelijkheidssituatie’ vind je hier. Het doel van de nieuwe regeling is het voorkomen van verschillende vormen van grensoverschrijdend gedrag door vrijwilligers.
Een VOG geldt ook wel als bewijs van goed gedrag. Door als club een VOG te verlangen van iedereen die in zijn functie in aanraking kan komen met minderjarigen, mensen met een verstandelijke beperking of andere kwetsbare groepen, laat je zien dat je veiligheid van je leden en/of deelnemers aan (club)activiteiten serieus neemt.
Een korte uitleg over de VOG kun je vinden via deze video: https://watdevog.nl/#wat-de-vog.
De meeste gestelde vragen en bijbehorende antwoorden kun je hier vinden: https://watdevog.nl/#vog-faqs.
Regeling gratis VOG
De sportvereniging is bij uitstek de plek waar iedereen, ongeacht achtergrond, geslacht, leeftijd of seksuele voorkeur, onbezorgd van sport moet kunnen genieten. Intimidatie, agressie en seksueel grensoverschrijdend gedrag wil je buiten je vereniging houden. Een VOG kan dan een belangrijk hulpmiddel zijn. Daarom is Centrum Veilige Sport Nederland (CVSN) november 2021 gestart met de campagne 'Heb jij ‘m al?'. Het CVSN, NOC*NSF en campagne boegbeeld Gregory Sedoc roepen sportverenigingen op gebruik te maken van de Regeling Gratis VOG.
Wil je als vereniging direct aan de slag met aanmelding voor de regeling Gratis VOG? Ga naar https://www.gratisvog.nl.
Ga voor meer informatie over de campagne 'Heb jij ‘m al?'? naar deze website: https://centrumveiligesport.nl/preventie/doe-jij-al-mee/campagne-gratis-vog-regeling. Check daar de toolkit. En heb je daarna nog vragen neem dan contact op door een bericht te sturen aan vog@nocnsf.nl.
Centrum Veilige Sport Nederland (CVSN)
Centrum Veilige Sport Nederland (CVSN) is er voor jou bij vragen,twijfels of meldingen. Sporten in een veilige omgeving zou voor iedereen vanzelfsprekend moeten zijn. Het Centrum Veilige Sport Nederland is er voor sporters, bezorgde ouders, begeleiders, bestuurders, vertrouwenscontactpersonen (VCP’s) en professionals.Iedereen mag contact opnemen. De medewerkers van het CVSN luisteren naar je, denken mee en begeleiden je in de beste oplossing. Het centrum beschikt over een poule van VCP’s die zowel slachtoffers als beschuldigden kunnen begeleiden bij incidenten. Uiteindelijk wil CVSN dat aan iedereen die betrokken is bij een incident recht wordt gedaan.
Alle informatie over het CVSN vind je op de website https://centrumveiligesport.nl. Hier vind je informatie over grensoverschrijdend gedrag. Bekijk de pagina's over deze onderwerpen: discriminatie, integriteit, intimidatie en machtsmisbruik, pesten, (seksuele) intimidatie en misbruik, doping en matchfixing.
Lees ook het speciale bewaarnummer SPORT Bestuur en Management - CVSN editie over grensoverschrijdend gedrag (juni 2022) waar gesproken is met sporters, clubbestuurders, vertrouwenscontactpersonen en beleidsmakers. Klik hier voor het magazine.
Je kan rechtstreeks en gratis bellen (0900 – 2025590) of anoniem chatten via de website. Lees de meest actuele contactgegevens op https://centrumveiligesport.nl/contact.
High 5! online tool voor clubs ter voorkoming van grensoverschrijdend gedrag
High 5! is een online tool die kunt vinden op de website van CVSN en is bedoeld voor sportbestuurders en vrijwilligers van sportverenigingen en helpt om op een eenvoudige manier inzicht te geven in wat een vereniging kan doen om grensoverschrijdend gedrag te voorkomen. Het stappenplan zit vol met praktische documenten voor beleid, gedragsregels en tips voor het positioneren van de vertrouwenscontactpersoon. Doorloop de 5 stappen en optimaliseer het sportklimaat binnen je vereniging.
Voor de tool ga je naar:https://centrumveiligesport.nl/preventie/tools-en-informatie/high5-stappenplan-tool.
Melding maken van grensoverschrijdend gedrag
Op de website van CVSN vind je ook informatie over bij wie je een melding kan doen, waar je terecht kunt en wat je kan melden. Ga dan naar https://centrumveiligesport.nl/een-melding-maken/wie-kan-melden.
Vertrouwenspunten en –personen (VCP)
Naast het sportbrede meldpunt via Centrum Veilige Sport Nederland heeft de KNWU haar eigen Vertrouwenscontactpersoon (VCP). Deze persoon fungeert als een eerste opvang en biedt begeleiding.
Meer over vertrouwenscontactpersoon en op welke wijze je deze kunt bereiken lees je hier.
