Historie van het WK Gravel

Fietsen op gravel. Het is een enorme impuls voor zowel de fietsbeleving van honderdduizenden mensen op aarde én voor de fietsindustrie, want veel mensen schaften de afgelopen jaren een gravelfiets aan, vaak ter aanvulling op wat ze verder al in hun schuur hadden staan. Het WK Gravel bestaat nog maar vanaf 2022, maar biedt niet alleen de elite kansen maar ook een tiental specifieke leeftijdsklassen van negentien tot en met 79 jaar. De animo om deze sport te bedrijven is groot en ook aan interesse vanuit de renners uit andere disciplines is er geen gebrek. Ter illustratie: Mathieu van der Poel voegde in Leuven (2024) een wereldtitel in een derde discipline toe, Marianne Vos ging toen zelfs voor een vierde discipline waarin ze zich in de regenboogtrui mocht hijsen.

Waar de twee beide ook al op de weg en in het veld een wereldtitel opeisten, is Vos immers ook al wereldkampioene op de baan geweest.

Oorsprong in de States
Zoals zo vaak had men zo’n omarming door de gehele wielersport bij de geboorte van deze discipline niet kunnen bedenken. Gravelfietsen was een tak van de wielersport die vooral in de Verenigde Staten werd beoefend. En eigenlijk pas na de millenniumwisseling echt tot ontwikkeling kwam. Er ontstond daar een eigen scene met in plaats van de Ronde van Lombardije en Parijs-Roubaix wedstrijden als Unbound en Gravel Locos als 'klassiekers' op de kalender. Steeds meer Europese renners maakten de oversteek naar de VS voor een deelname aan deze wedstrijden. De plaatjes van de renners onder het stof met een biertje in hun hand bij een barbecue speelden ook een rol: die gaven de sport het aanzien van een relaxte sport om samen met vrienden te beoefenen: genieten en afzien tegelijk.

Europa biedt ook kansen
Natuurlijk wisten al snel Europese renners ook mooie onverharde paden in hun buurt te vinden, van grindwegen in Scandinavië tot zandwegen in Nederland tot de beroemde witte wegen (Strade Bianchi) in Toscane. Veel wegwedstrijden, waaronder de al genoemde Italiaanse koers, namen stukken gravel mee in hun parcours. In Nederland zagen we dat onder meer bij de Omloop van Valkenswaard, de Ronde van de Achterhoek en Slag om Norg. Ook de slotrit van de Simac Ladies Tour voerde over gravel. Veel gehoorde uitspraak? 'Sinds ik een gravelfiets heb, ontdek ik weer nieuwe wegen in mijn omgeving.' Wegen die je met een racefiets links laat liggen maar met een ander frame en bredere banden wel inslaat. Gedurende het hele jaar zijn er de UCI Gravel World Series waar renners zich kunnen plaatsen voor een wereldkampioenschap, maar de internationale wielerbond UCI deelt (via de bonden) ook wildcards uit aan aansprekende wegprofs en mountainbikers die willen deelnemen en niet de tijd hadden in hun programma om gravelwedstrijden te rijden.

WK Gravel sinds 2022
Omarmde de UCI rond 2020 gravelwedstrijden, het eerste WK werd pas in 2022 verreden. Dat gebeurde (net als in 2023 overigens) op de beroemde Italiaanse wegen rond Veneto. De eerste wereldtitels waren voor Gianni Vermeersch en de ook al zo veelzijdige Pauline Ferrand Prevot, die ook een wereldtitel op de weg, op de mountainbike en in het veld op haar naam heeft. Bij de tweede editie werden Matej Mohoric en Katerzyna (Kasia) Niewiadoma tot wereldkampioen gekroond. Stonden Mathieu van der Poel (brons in 2022) en Demi Vollering (brons in 2023) al op het podium bij die eerste twee WK's, in Leuven werd in 2024 een Nederlands feestje gehouden. Mathieu van der Poel won bij de mannen, Marianne Vos bij de vrouwen. In de laatste categorie kreeg ze Lorena Wiebes (als derde) mee op het podium. Een mooie opmaat voor het eerste WK Gravel in Nederland in 2025.