In 1981 kreeg Nederland met Hennie Stamsnijder de eerste wereldkampioen bij de profs, momenteel is Mathieu van der Poel druk doende om de beste veldrijder aller tijden te worden. En bij de vrouwen is ons land al jaren de meest succesvolle crossnatie, nadat het allereerste WK voor elite-vrouwen al plaats vond op vaderlandse bodem. De wielerdiscipline Cyclo-Cross kleurt kortom steeds feller oranje.
Daar zag het aanvankelijk niet naar uit. Het veldrijden was in de beginfase een Franse aangelegenheid. Jean Robic (ook Tourwinnaar) werd in 1950 de eerste wereldkampioen in de Franse hoofdstad en ook de acht wereldkampioenen na hem hoorden La Marseillaise spelen. Nu zoveel jaren later zijn het de Belgen die met dertig wereldtitels de boventoon voeren bij de profs. Nederland zit daar nog lang niet aan, begin 2024 werd door Mathieu van der Poel zijn zesde wereldtitel behaald. Het totaal voor ons land kwam op elf. De Nederlandse wereldkampioenen bij de mannen zijn Hennie Stamsnijder (1981), Henk Baars (1990), Adrie van der Poel (1996), Richard Groenendaal (2000), Lars Boom (2008) en Mathieu van der Poel (2015, 2019, 2020, 2021, 2023 en 2024).
2012 was het jaar van de kentering voor ons land, de Belgen vernederden de andere veldritlanden door in het eigen Koksijde de eerste zeven plekken van dat WK op te eisen en het WK totaal te domineren. De eerste Nederlander - Niels Wubben - werd vijftiende. Maar een nieuwe lichting talenten stond klaar: bij de junioren werd Mathieu van der Poel wereldkampioen en bij de beloften Lars van der Haar. De wederopstanding van oranje kondigde zich aan en zou de jaren erop gestalte krijgen. Bij de beloften werden de afgelopen jaren renners als Joris Nieuwenhuis, Pim Ronhaar, Ryan Kamp en Tibor del Grosso wereldkampioen en daarmee lijkt het ook de komende jaren wel snor te zitten met de Nederlandse successen.
Het begon in Sint-Michielsgestel
Bij de vrouwen is de historie van het veldrijden zowel kleiner als ook nadrukkelijk door Nederlands succes ingekleurd. Na een flinke Nederlandse lobby werd in 2000 in Sint-Michielsgestel de eerste wereldtitelstrijd in het veld voor vrouwen gehouden. Tijdens het eerste WK Veldrijden voor elite vrouwen reed Daphny van den Brand in eigen land naar het brons. Ook in 2001 en 2002 reed ze naar de derde plek. Het duurde tot 2003 dat Van den Brand als eerste Nederlandse wereldkampioene gehuldigd werd. Vijf Nederlandse vrouwen deden dat haar na, waarvan Marianne Vos met acht (!) wereldtitels in zestien jaar de meest succesvolle vrouw in het veld is. De Nederlandse wereldkampioenen bij de elite vrouwen zijn Daphny van den Brand (2003), Marianne Vos (2006, 2009, 2010, 2011, 2012, 2013, 2014 en 2022), Thalita de Jong (2016), Ceylin del Carmen Alvarado (2020), Lucinda Brand (2021) en Fem van Empel (2023 en 2024).
Het eerste WK op Nederlandse bodem vond in 1971 plaats in een stad die we tegenwoordig vooral van de wielerbaan kennen: Apeldoorn. In 1984 volgde Oss, in 1991 Gieten, in 2000 Sint-Michielsgestel, in 2006 Zeddam en vanaf 2009 brak de periode van Hoogerheide aan, dat in 2028 alweer voor de vierde keer het WK veldrijden mag ontvangen. Hulst gaat hen vooraf in 2006. Bijzonder is ook dat Richard Groenendaal in 2000 in zijn eigen woonplaats Sint-Michielsgestel wereldkampioen werd door vroeg te rijden. Een tegel herinnert hem op weg naar huis aan dat bijzondere feit. In 2023 werd Mathieu van der Poel wereldkampioen in Hoogerheide, de plek waar vader Adrie opgroeide. Mathieu zelf woonde gedurende zijn jeugd net over de grens in België.
Gerben de Knegt is sinds 2016 bondscoach offroad (veldrijden en mountainbike) en de afgelopen jaren zeer succesvol in het veldrijden. Zijn motto is de toppers hun eigen weg te laten kiezen, te zorgen voor een optimale begeleiding bij de evenementen en vooral de focus te houden op de jongeren, die hij kansen biedt om ervaring op te doen in wereldbekers. Menig talent werd de afgelopen jaren door de oud-veldritprof gekneed, hen daarbij steunend in goede en slechte tijden.
Nederlandse Wereldkampioenen
| Editie / Categorie | Mannen | Vrouwen |
| Eerste WK | Elite (1950) U23 (1996) Junioren (1979) |
Elite (2000) U23 (2016) Junioren (2020) |
| 1981 | Tolosa (ESP) | Hennie Stamsnijder (Elite) | |
| 1989 | Pontchâteau (FRA) | Richard Groenendaal (Jun) | |
| 1990 | Getxo (ESP) | Henk Baars (Elite) Erik Boezewinkel (Jun) |
|
| 1994 | Koksijde (BEL) | Gretienus Gommers (Jun) | |
| 1996 | Montreuil (FRA) | Adrie van der Poel (Elite) | |
| 2000 | Sint-Michielsgestel (NED) | Richard Groenendaal (Elite) | |
| 2002 | Heusden-Zolder (BEL) | Thijs Verhagen (U23) | |
| 2003 | Monopoli (ITA) | Lars Boom (Jun) | Daphny van den Brand (Elite) |
| 2006 | Zeddam (NED) | Boy van Poppel (Jun) | Marianne Vos (Elite) |
| 2007 | Hooglede-Gits (BEL) | Lars Boom (U23) | |
| 2008 | Treviso (ITA) | Lars Boom (Elite) | |
| 2009 | Hoogerheide (NED) | Tijmen Eising (Jun) | Marianne Vos (Elite) |
| 2010 | Tabor (CZE) | Marianne Vos (Elite) | |
| 2011 | Sankt-Wendel (GER) | Lars van der Haar (U23) | Marianne Vos (Elite) |
| 2012 | Koksijde (BEL) | Lars van der Haar (U23) Mathieu van der Poel (Jun) |
Marianne Vos (Elite) |
| 2013 | Louisville (USA) | Mike Teunissen (U23) Mathieu van der Poel (Jun) |
Marianne Vos (Elite) |
| 2014 | Hoogerheide (NED) | Marianne Vos (Elite) | |
| 2015 | Tabor (CZE) | Mathieu van der Poel (Elite) | |
| 2016 | Heusden-Zolder (BEL) | Jens Dekker (Jun) | Thalita de Jong (Elite) |
| 2017 | Bieles (LUX) | Joris Nieuwenhuis (U23) | Annemarie Worst (U23) |
| 2019 | Bogense (DEN) | Mathieu van der Poel (Elite) | Inge van der Heijden (U23) |
| 2020 | Dübendorf (SUI) | Mathieu van der Poel (Elite) Ryan Kamp (U23) |
Ceylin Alvarado (Elite) Shirin van Anrooij (Jun) |
| 2021 | Oostende (BEL) | Mathieu van der Poel (Elite) Pim Ronhaar (U23) |
Lucinda Brand (Elite) Fem van Empel (U23) |
| 2022 | Fayetteville (USA) | Marianne Vos (Elite) Puck Pieterse (U23) |
|
| 2023 | Hoogerheide (NED) | Mathieu van der Poel (Elite) | Fem van Empel (Elite) Shirin van Anrooij (U23) |
| 2024 | Tabor (CZE) | Mathieu van der Poel (Elite) Tibor del Grosso (U23) |
Fem van Empel (Elite) |
Medailles
Totaal
🥇 49x
🥈 40x
🥉 40x
In totaal: 1️⃣2️⃣9️⃣ medailles
Elite mannen
🥇 11x
🥈 12x
🥉 9x
In totaal: 3️⃣2️⃣ medailles
Elite vrouwen
🥇 14x
🥈 10x
🥉 13x
In totaal: 3️⃣7️⃣ medailles
U23 mannen
🥇 9x
🥈 5x
🥉 6x
In totaal: 2️⃣0️⃣ medailles
U23 vrouwen
🥇 5x
🥈 4x
🥉 4x
In totaal: 1️⃣3️⃣ medailles
Junioren mannen
🥇 9x
🥈 7x
🥉 7x
In totaal: 2️⃣3️⃣ medailles
Junioren vrouwen
🥇 1x
🥈 2x
🥉 1x
In totaal: 4️⃣ medailles
Edities in Nederland
- Apeldoorn (1971)
- Oss (1984)
- Gieten (1991)
- Sint-Michielsgestel (2000)
- Zeddam (2006)
- Hoogerheide (2009)
- Hoogerheide (2014)
- Valkenburg (2018)
- Hoogerheide (2023)
Komende edities in Nederland
- Hulst (2026)
- Hoogerheide (2028)
Stories
Wil je meer zien of lezen over het WK Veldrijden? De onderstaande stories over sporters, coaches en staf geven je meer inzicht in TeamNL op het WK Veldrijden.
WK Veldrijden 2018 in Valkenburg
WK Veldrijden 2018: The fight in your head